Μαλαματένια λόγια - Des mots en or - Manos Eleftheriou & I. Markopoulos

Gerasimos steris

Quelques mots sur l'auteur de la chanson : Manos Eleftheriou

Né à Ermoupolis de Syra en 1938, il a publié des romans, des recueils de poésie, des volumes de nouvelles, des albums et quatre volumes pour "Théâtre à Ermoupolis au XXe siècle, 1901-1921", ainsi que l'anthologie "Ermoupolis : une ville".

Il a aussi chanté. En tant que parolier, il a écrit environ 400 chansons et a collaboré avec presque tous les compositeurs grecs. En 2013, il a reçu le prix de poésie de la Fondation Kostas et Eleni Ourani, pour l'ensemble de son œuvre.

Μαλαματένια λόγια στο μαντήλι
τα βρήκα στο σεργιάνι μου προχθές
τ' αλφαβητάρι πάνω στο τριφύλλι
σου μάθαινε το αύριο και το χθες
μα εγώ περνούσα τη στερνή την πύλη
με του καιρού δεμένος τις κλωστές

Τ' αηδόνια σε χτικιάσανε στην Τροία
που στράγγιξες χαμένα μια γενιά
καλύτερα να σ' έλεγαν Μαρία
και να `σουν ράφτρα μες στην Κοκκινιά
κι όχι να ζεις μ' αυτή την κομπανία
και να μην ξέρεις τ' άστρο του φονιά

Γυρίσανε πολλοί σημαδεμένοι
απ' του καιρού την άγρια πληρωμή
στο μεσοστράτι τέσσερις ανέμοι
τους πήραν για σεργιάνι μια στιγμή
και βρήκανε τη φλόγα που δεν τρέμει
και το μαράζι δίχως αφορμή

Και σαν τους άλλους χάθηκαν κι εκείνοι
τους βρήκαν να γαβγίζουν στα μισά
κι απ' το παλιό μαρτύριο να `χει μείνει
ένα σκυλί τη νύχτα που διψά
γυναίκες στη γωνιά μ' ασετυλίνη
παραμιλούν στην ακροθαλασσιά

Και στ' ανοιχτά του κόσμου τα καμιόνια
θα ξεφορτώνουν στην Καισαριανή
πώς έγινε με τούτο τον αιώνα
και γύρισε καπάκι η ζωή
πώς το `φεραν η μοίρα και τα χρόνια
να μην ακούσεις έναν ποιητή

Του κόσμου ποιος το λύνει το κουβάρι
ποιος είναι καπετάνιος στα βουνά
ποιος δίνει την αγάπη και τη χάρη
και στις μυρτιές του Άδη σεργιανά
μαλαματένια λόγια στο χορτάρι
ποιος βρίσκει για την άλλη τη γενιά

Με δέσαν στα στενά και στους κανόνες
και ξημερώνοντας Παρασκευή
τοξότες φάλαγγες και λεγεώνες
με πήραν και με βάλαν σε κλουβί
και στα υπόγεια ζάρια τους αιώνες
παιχνίδι παίζουν οι αργυραμοιβοί

Ζητούσα τα μεγάλα τα κυνήγια
κι όπως δεν ήμουν μάγκας και νταής
περνούσα τα δικά σου δικαστήρια
αφού στον Άδη μέσα θα με βρεις
να με δικάσεις πάλι με μαρτύρια
και σαν κακούργο να με τιμωρείς

Μαλαματένια λόγια - 1974

Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου
Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος
1. Χαράλαμπος Γαργανουράκης & Λάκης Χαλκιάς & Τάνια Τσανακλίδου
2. Βασίλης Παπακωνσταντίνου & Δημήτρης Υφαντής & Λιζέττα Καλημέρη

Je partage ici l'avis de Gian Piero Testa sur le texte de cette chanson. Citation trouvée sur son site : Antiwar songs :

Una delle canzoni greche che più amo. Manos Eleftherìou - voce poetica insigne - gode forse troppo delle sue oscurità, tormento del traduttore: ma il senso alla fine è sempre chiaro. Un amaro colloquio con la madre Grecia di un poeta il cui sguardo coglie d'un balzo gli amari secoli e le amare avventure, da Troia a Kessarianì - e certo anche a quella che si era appena chiusa nel 1974 - da cui nulla la madre vuole imparare.

Des mots en or dans un mouchoir
je les ai trouvés hier en me promenant
l'hier et l'aujourd'hui t'apprenaient
l'alphabet sur la luzerne
mais moi j'étais en train de franchir la dernière porte
ligoté par les fils du temps

Les rossignols te harcelaient à Troie
où tu as saigné en pure perte toute une génération
Il vaudrait mieux que tu t'appelles Maria
et que tu sois couturière à Kokkinia
que tu ne vives pas avec cette compagnie-ci
sans connaître l'étoile de l'assassin.

Beaucoup sont revenus marqués
par les sauvage exactions du temps
en route, les quatre vents
les ont emmenés promener un moment
ils ont trouvé la flamme qui ne tremble pas
et le blues qui n'a pas de raison

Et comme les autres, eux aussi se sont perdus
On les a retrouvés aboyant à mi-chemin
et de l'ancien martyre il reste
un chien dans la nuit, assoiffé
des femmes au coin de la rue sous l'acétylène
qui délirent sur le bord de mer

Et sur les hautes mers du monde les camions
ils seront déchargés à Kaisariani
Comment ce siècle a-t-il fait
pour retourner la vie sur le dos comme une tortue ?
Comment le destin et les années ont-ils fait
pour que tu n'entendes pas un poète?

Qui est-ce qui défait le noeud du monde?
Qui est-ce qui est capitaine dans les montagnes?
Qui est-ce qui donne l'amour et la joie
et se promène dans les myrtes de l'Hadès?
Des mots en or dans l'herbe
qui les trouvera, pour la génération suivante?

Ils m'ont attaché à l'étroit et aux règles
et à l'aube d'un mauvais jour
archers, phalanges et légions
m'ont pris et m'ont mis dans une cage
et dans les souterrains, avec siècles pour dés,
les monnayeurs jouent leur jeu.

J'étais en quête de la grande chasse
pourtant je n'étais pas un 'mangas', pas un dur,
J'ai passé par tes propres tribunaux.
Quand tu me trouveras dans l'Hadès
juges-moi à nouveau témoignages à l'appui
et punis-moi comme un malfaiteur.

Paroles: Manos Eleftheriou
Musique: Yiannis Markopoulos
Première Performance: Haralabos Yaryanourakis & Lakis Halkias & Tania Tsanaklidou

Autres interprétations:
Vasilis Papakonstadinou & Dimitris Yfadis & Lizetta Kalimeri